Hoe nieuwe digitale trends radio en televisie in Nederland hervormen

Radio en televisie beheersten ooit de wereld van de media in Nederland. Hun aanwezigheid was stabiel en hun bereik was groot. Toen kwamen de digitale diensten, die snelheid en controle naar de vingertoppen van elke kijker brachten. Naarmate het aanbod groeide, begonnen mensen hun voorkeuren aan te passen. Alles gaat nu sneller. Mensen eisen content wanneer en hoe zij dat willen.

Nieuwe keuzes bepalen wat het publiek wil
Nederlanders lijken te kiezen voor wat nieuw aanvoelt, en in sommige situaties werkt dat uitstekend. Als het gaat om hoe ze omgaan met media, komen snelheid en gemak op de eerste plaats. Die focus op toegankelijkheid is precies wat digitale platforms zo aantrekkelijk maakt. Het gaat veel verder dan radio of televisie. Het strekt zich ook uit tot andere onderdelen van het dagelijks leven die voorheen fysieke plekken vereisten.

Activiteiten zoals klassieke spellen die ooit casinozalen vulden, passen nu in een broekzak. Met een telefoon en een paar tikken staan dezelfde spellen altijd klaar. Wat nog meer opvalt, is hoe vaak er nieuwe gokplatforms verschijnen. Sommige blijven, andere verdwijnen weer.

Hele industrieën hebben hun modellen aangepast om snel aan de wensen van het publiek te voldoen. Zo biedt Esports Insider Nederland een overzicht van de nieuwste online casino’s in Nederland met nieuwe spellen, bonussen, diverse betaalmethoden en snelle uitbetalingen. 

Dat geeft een duidelijke boodschap. Het laat zien hoe het tempo van het moderne leven vraagt om platforms die zijn gebouwd rond directe toegang en constante beschikbaarheid.

Radio blijft belangrijk, maar streaming heeft de leiding
Mensen luisteren nog steeds naar de radio in Nederland, maar de manier waarop is veranderd. De publieke omroep is sterk gebleven, met de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) die meerdere zenders aanbiedt. NOS deelt nog altijd nieuwsbulletins via de ether. 

Toch concurreren commerciële zenders zoals Radio 538, Sky Radio en BNR Nieuwsradio inmiddels met muziekstreamingapps waarmee gebruikers nummers kunnen overslaan en hun eigen afspeellijsten samenstellen.

Die verschuiving begon geleidelijk, maar werd na 2010 steeds zichtbaarder. Dankzij het internet kunnen mensen nu eenvoudig Nederlandse en internationale zenders streamen. In veel huishoudens zijn radio’s geen fysieke apparaten meer maar apps op smartphones. Zelfs BBC Radio en andere internationale netwerken zijn met één klik beschikbaar.

Televisie maakt digitale sprong zonder kijkers kwijt te raken
Televisie maakte in het vorige decennium een grote omslag. In 2016 keken Nederlanders nog dagelijks drie uur naar traditionele televisie, maar dat aantal begon te dalen. Streamingdiensten brachten een nieuw ritme. 

RTL 4 en SBS hielden een sterke positie op de kabel, maar Netflix en Ziggo GO gaven kijkers de mogelijkheid om te pauzeren, over te slaan of terug te kijken. Disney+ en Amazon Prime Video zorgden voor nog meer variatie. Deze diensten kregen veel aandacht doordat ze programma’s uit verschillende landen aanboden, vaak met ondertiteling.

Endemol Entertainment had het Nederlandse televisielandschap al in de jaren 90 veranderd met onafhankelijke producties, maar nu kwamen de veranderingen van buitenaf. Amerikaanse platforms boden gemak en enorme bibliotheken. Sinds 2020 ligt de voorkeur duidelijk bij streaming.

Druk op printmedia, maar ze houden stand
Kranten waren ooit de belangrijkste bron voor het dagelijkse nieuws. De Telegraaf, het Algemeen Dagblad, De Volkskrant en NRC Handelsblad drukken nog steeds dagelijks kranten, behalve op zondagen en tijdens bepaalde feestdagen. 

De overstap naar online toegang veranderde de leesgewoonten. In 2015 las net iets minder dan de helft van de bevolking dagelijks een gedrukte krant. Nu is dat aantal gedaald tot iets meer dan een kwart van de bevolking. Sommige regionale uitgaven drukken tegenwoordig aparte edities voor kleinere gebieden.

Toch is de omzet uit abonnees gestegen, zelfs nu de advertentie-inkomsten dalen. Uitgevers boeken nog steeds winsten met dubbele cijfers, ondanks de kleinere oplages. Veel kranten zijn eigendom van twee Belgische mediabedrijven: De Persgroep en Mediahuis. In 2016 bezaten zij samen 80 procent van de totale oplage van 3 miljoen kranten. Die verdeling is grotendeels hetzelfde gebleven.

Sociale media krijgen een steeds grotere rol
Online platforms hebben nu een centrale positie. Met meer dan 88 procent van de Nederlandse bevolking op sociale media is dit het meest verbonden land in de Benelux. In 2021 stond WhatsApp op de eerste plaats, gevolgd door Facebook, Instagram en YouTube. 

Deze platforms worden gebruikt voor zowel persoonlijke berichten als publieke communicatie. NOS en andere omroepen gebruiken ze om nieuwsclips en updates te verspreiden.

Tijdens wereldwijde gebeurtenissen vullen tijdlijnen zich met korte video’s en livestreams. De verbinding tussen sociaal en video is direct. Mensen scrollen en kijken tegelijk. Traditionele omroepen hebben zich aangepast, maar hun invloed is hier is kleiner dan op de kabel.

Nieuwe mediawetten en marktspanningen
De Nederlandse Mediawet stelt duidelijke eisen. Publieke omroepen zoals NOS en NTR moeten nieuws, educatie, sport en cultuur aanbieden. Hun programma’s moeten nationale gebeurtenissen en sociale diversiteit weerspiegelen. 

Commerciële zenders hebben andere regels. Zij mogen niet meer dan 12 minuten per uur aan reclame uitzenden en geen nieuws- of actualiteitenprogramma’s sponsoren. Publieke zenders krijgen centrale financiering. Commerciële netwerken draaien zonder die steun. 

De overheid heeft de subsidies voor publieke omroep de afgelopen jaren verlaagd, waardoor sommige mediabedrijven enkele zenders moesten schrappen. Tegelijkertijd heeft deregulering de commerciële radio meer ruimte gegeven. In de printsector is de concentratie toegenomen. Minder spelers bezitten nu een groter deel van de markt.

Vertrouwen in traditionele media blijft bestaan ondanks de verschuiving
Ondanks de digitalisering blijft het vertrouwen in traditionele media hoog. Uit enquêtes blijkt dat 77 procent van de Nederlanders vertrouwen heeft in de radio. Ook de geschreven pers en televisie blijven voor veel Nederlanders betrouwbare informatiebronnen. Sociale netwerken scoren lager. 85 procent zegt weinig vertrouwen te hebben in wat zij daar lezen.

Dat verschil is belangrijk. Online kanalen winnen op snelheid en flexibiliteit, maar traditionele media blijven sterk qua betrouwbaarheid. Deze balans bepaalt hoe mensen hun mediabronnen combineren. Nederlanders lezen nieuws op NU.nl, kijken ’s avonds naar Netflix, scrollen ’s ochtends door Instagram en luisteren tussendoor nog steeds naar NOS op de radio.

Wat deze verschuiving ons vertelt
De verandering is echt, maar kent meerdere lagen. Traditionele media zijn niet verdwenen. Ze hebben zich aangepast. Digitale platforms brachten keuzevrijheid, snelheid en gebruiksgemak. Nederlanders kozen wat bij hen paste. Streaming, apps en online nieuws staan nu naast tv-kanalen en kranten.

De voorkeuren van het publiek stuurden de omslag. Bedrijven volgden met nieuwe vormen. Alles wijst op een duidelijke beweging richting snellere toegang en meer controle.